ارزیابی اقتصادی نگهداری راه¬های روستایی

ارزیابی اقتصادی نگهداری راه¬های روستایی

راه روستایی یکی از مهم­ترین خدمات زیربنایی است که نقش و جایگاه ویژه ای در توسعه مناطق روستائی ایفاء می‌کند، به طوری که از آن به عنوان شریان حیاتی هر منطقه یاد می‌کنند.(نگهداری راه¬های روستایی)

جاده‌ها علاوه بر حمل تولیدات زراعی، عامل اصلی جابجائی مسافران و پیوند دهنده مناطق روستائی و شهرها می‌باشند. راه­ها باعث کاهش زمان حرکت و کاهش قیمت تمام شده کالاهای تولیدی می‌شوند. احداث راه­های مواصلاتی اعم از آزادراه‌ها، بزرگراه‌ها،راه آهن و… یکی از مهمترین شاخصه‌های توسعه یافتگی  است.

به گفته بسیاری از کارشناسان تاثیر این عامل بر رشد و گسترش سایر عوامل توسعه انکارناپذیر می‌باشد و زمینه توسعه از جهات مختلف را فراهم می‌آورد(گل محمدی و ابراهیمی، 1391).

راه‌های روستایی از ارکان اساسی توسعه یافتگی و دسترسی جوامع محلی به بازارهای مصرف هستند.

پیش شرط بهبود وضعیت زندگی روستائیان، وجود  شبکه ارتباطی قابل رفت و آمد بین مراکز شهری و روستایی است، شبکه‌هایی که بستر تامین نیازهای ضروری جوامع روستایی از قبیل سوخت، ماشین آلات، دستگاه‌های کشاورزی و قطعات یدکی می‌باشد، همچنین وجود چنین شبکه ای می‌تواند عامل انتقال محصولات دامی، کشاورزی و جنگلی به بازار باشد(Kotsove and lingard, 2001).

 از طرفی دیگر یکی از مواردی که در ارتباط با راه‌های روستایی باید به آن توجه نمود نگهداری از راه روستایی است.

طبق تعریف مجمع جهانی راه (PIARC) نگهداری راه شامل مجموعه فعالیت هایی از قبیل نگهداری روسازی، شانه ها، شیب ها، تسهیلات زهکشی و دیگر ابنیه فنی در حدی است که راه را به شرایط اولیه ساخت آن نزدیک می­کند.(نگهداری راه¬های روستایی)

راه ها از جمله سرمایه­های عمده ملی هر کشور محسوب می شوند و بر اساس معیارهای بین المللی اعتباری که به امر نگهداری راه ها تعلق می گیرد معادل 2 تا 6 درصد ارزش روز راه ها می باشد که این درصد بر حسب عمر مفید راه معین می گردد (طباطبایی و رحمن، 1388).

ترمیم و نگهداری و بهسازی راه‌ها،  دارای هزینه‌های بسیار بالایی بوده و این هزینه باید در زمان مطلوب و بهینه صرف گردد؛ در غیر اینصورت عملیات ترمیم و بهسازی غیر اقتصادی خواهد بود.

لذا برای آن که مدیریت و نگهداری راه ها در سطح و کیفیت قابل قبولی صورت پذیرد نیاز به یک سیستم مدیریت قوی می‌باشد .

یکی از مهمترین چالش‌های مسئولین، عملیات ساخت و نگهداری راهها ( خیابان‌ها، بزرگراه‌ها و فرودگاهها)، ‌هزینه بالای اجرای روکش‌های بتن آسفالتی و بالاخص هزینه نگهداری مستمر آنهاست. (نگهداری راه¬های روستایی)

همچنین عمر مفید و قابل بهره برداری از روکش آسفالت نیز مساله حائز اهمیتی است که بطور مستقیم بر بودجه سالانه و هزینه ای این بخش تاثیر گذار است. حتی با توجه به اینکه در خصوص طرح اختلاط مصالح و ساخت آسفالت با کنترل کیفیت بالا تلاش­های گسترده ای صورت می‌گیرد، لیکن عدم توجه به کوچکترین مساله در طرح یا اجرا، بطور مستقیم عمر لایه را به مخاطره می‌اندازد(حسن نیا و محمدیان، 1386).

ارزیابی اقتصادی احداث راه­های روستایی بر اساس ارزیابی منافع و هزینه به همراه موضوعات اصلی ارزیابی اقتصادی،  طرح­های احداثی راه­های روستایی را ترسیم می‌کند.

معیار‌های زیادی در میزان هزینه احداث یک راه روستایی موثرهستند که می‌توان به شمار زیادی از آنها اشاره نمود.

منتهی آنها که تاثیر گذار نیز هستند مانند راه­های درجه یک و راه­های درجه دو و راه­های درجه سه و عوارض طبیعی کوهستانی و تپه ماهور و دشت و شرائط آب و هوایی منطقه سردسیر و گرم و معتدل با توجه به فهرست بهای برآورد هزینه نسبتا آسان است .

بنابراین با توجه به اهمیت موضوع، این پژوهش به ارزیابی اقتصادی نگهداری راه‌های روستایی می‌پردازد

عبدالله زاده (1396) در پژوهشی به مطالعه­ی ارزیابی اقتصادی گزینه‌های تعمیر و نگهداری روسازی راه‌ها به همراه درجه بندی خرابی روسازی‌ها پرداخته است.

و نتایج نشان داد انتخاب مناسب گزینه­های تعمیر و نگهداری راه­ها از نظر اقتصادی، فرایندی بسیار مهم در سیستم نگهداری روسازی محسوب می شود.

استفاده از مدل‌های مناسب و منطقی برای قضاوت اقتصادی بر روی گزینه‌های تناوبی تعمیر و نگهداری یک نکته ضروری و حائز اهمیت در چارچوب سیستم مدیریت روسازی است که تحلیل هزینه‌های چرخه عمر یکی از این روش‌ها است.

در نهایت با توجه به محدوده مورد مطالعه به این نتیجه رسیده است که خرابی‌های موجود در محور گرگان- کردکوی در صورت عدم بهسازی و مرمت، با گذر زمان می تواند خسارات جبران ناپذیری را به بار آورد.(نگهداری راه¬های روستایی)

طباطبایی و رحمن (1388) در پژوهشی به اهمیت و جایگاه نگهداری راه‌ها در ایران پرداخته اند و نشان دادند با توجه به اقتصاد تک محصولی کشور ما (ایران)، نوسانات شدید قیمت نفت در دهه اخیر، افزایش نرخ تورم و دیگر مشکلات موجود اقتصادی به نظر می­رسد که در سال‌های آینده نمی­توان بودجه‌های کلانی را به امر راهسازی و گسترش راه‌های کشور اختصاص داد از طرف دیگر عدم توجه لازم به نگهداری راه‌ها، زیربنا و زیرسازی وسعت زیادی از شبکه راه‌های موجود در کشور را از بین برده و موجب تبدیل هزینه‌های نگهداری به هزینه‌های سنگین نوسازی و بازسازی شده است.

بنابراین با توجه به محدودیت‌های منابع مالی و فن آوری باید با صرف هزینه کمتر سعی در حفظ و نگهداری وضعیت راه‌های موجود و بهسازی آنها نمود.

ذوقی و جانفشان(1384) در پژوهشی به بررسی نرم افزار HDM-4 و کاربرد آن در اولویت بندی پروژه‌های نگهداری راه پرداخت و نشان داد بسیاری از پروژه‌های تعمیر و نگهداری روسازی راه با هزینه­های بسیار سنگین اجرا می­شوند و پس از مدتی به سبب عدم رسیدگی به وضعیت روسازی در زمان مناسب، خرابی روسازی گسترش یافته و با گذشت زمان هزینه‌های سنگینتری را به کارفرما تحمیل می کند.

اولویت­بندی پروژه­های نگهداری راه و انجام آنها در زمان مناسب نه تنها به بهبود وضعیت روسازی راه بلکه می تواند به اقتصادی کردن سرمایه­گذاریهای صورت گرفته در پروژه­های نگهداری راه و بهینه کردن بودجه­های اختصاص یافته کمک کند .

مبارک خمیس (1362) در پروژه ای به بررسی روش‌های مختلف طراحی، ساخت و نگهداری راه­های کم هزینه برای کشورهای در حال توسعه پرداخته است.

در این پروژه بررسی روش­های مختلف طراحی، ساخت و نگهداری راه‌های کم هزینه می باشد.

برای این منظور ابتدا کاوش در متون انجام شده و نتایج آنها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. سپس بررسی وضعیت موجود کشورهای در حال توسعه مانند تانزانیا و کشورهای آفریقا انجام شده و چون محقق به اطلاعات کشور تانزانیا دسترسی کافی داشته لذا تمرکز موضوع بحث برای این کشور بوده است. (نگهداری راه¬های روستایی)

استانداردهای کشورهای مختلف برای طراحی راههای کم هزینه با یکدیگر مقایسه شده و با توجه به هدف این تحقیق مناسبترین استاندارد برای این منظور پیشنهاد شده است.

همچنین بررسی روش­های مناسب افزایش مقاومت خاک بستر راه انجام گرفته و با توجه به شرایط کشورهای در حال توسعه به ویژه تانزانیا بهترین روش برای تثبیت خاک بستر راه پیشنهاد شده است.

نوع روش تحقیق :

در این پژوهش روش تحقیق براساس هدف کاربردی و برحسب ماهیت تحقیق توصیفی- پیمایشی می‌باشد که به مطالعه ویژگی‌ها و صفات افراد جامعه پرداخته و وضعیت جامعه آماری رادر قالب چند صفت و متغییر مورد بررسی قرار می‌دهد.

از این جهت روش تحقیق این رساله روش کاربردی است که برای رفع نیازمندی‌های بشر و بهبود و بهینه‌سازی ابزار، روش‌ها، و الگوها و برنامه‌ها در جهت توسعه رفا و آسایش و ارتقاء سطح زندگی انسان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

از طرفی تحقیق توصیفی است زیرا تحقیق توصیفی تحقیقی است که در طی آن به دنبال یافتن شرح تفصیلی پدیده­ای هستیم که آن را می‌شناسیم اما همه ابعاد آن را درک نکرده‌ایم، نظرات افراد و گروه‌ها در مورد یک پدیده نیز مصداقی از توصیف است، که تحقیق با هدف مذکور را توصیفی گویند.

تحقیق پیمایشی یکی از زیر دسته‌های تحقیق توصیفی است که برای بررسی توزیع ویژگی‌های یک جامعه آماری، به کار می‌رود.

این نوع از تحقیق می‌تواند برای پاسخ به سؤال‌های پژوهشی همچون؛ وضعیت موجود چگونه است؟ مورد استفاده قرار گیرد.(نگهداری راه¬های روستایی)

(تحقیق پیمایشی است به این دلیل که محقق درصدد بررسی وضع موجود منطقه از طریق تجریه و تحلیل پاسخ به پرسش‌هایی است که بدین منظور تدوین شده است).

برای مشاهده مطالب بیشتر به سایت  فرزدان مراجعه نماید.