بررسی موانع و توسعه مطالعه معلمان ریاضی دوره دوم متوسطه و راهکارهای افزایش آن

بررسی موانع و توسعه مطالعه معلمان ریاضی دوره دوم متوسطه و راهکارهای افزایش آن

(موانع و توسعه مطالعه معلمان ریاضی)

امروزه مطالعه به عنوان یکی از منابع مهم دستیابی به اطلاعات فقط عملی فردی نیست که به سبب علاقه و سلیقه شخصی یا اشخاص بتواند استمرار یابد، بلکه ضرورت های اجتماعی، موقعیت تاریخی و فرهنگی جامعه، نیازهای نظام اجتماعی، علائق و انگیزه های فردی، امکانات و توانائی های نظام و در اختیار بودن کتاب، عوامل تعیین کننده ای در کتابخوانی به شمار می روند .

ترویج فرهنگ مطالعه، فقط راهی برای تامین اوقات فراغت نیست و چنین مقوله مهمی را در بحث سرگرمی  ها نباید مورد مطالعه قرار داد.

بلکه این امر باید پایه و بنیان استوار هر برنامه ریزی اصولی، اجتماعی و توسعه ملی قلمداد شود(وانگ و گوتری[1]، 2004).

اگر چه در حال حاضر مواد دیداری و شنیداری، مقام والایی در زندگی خرد و کلان یافته، اما مطالعه و کتابخوانی همچنان به عنوان شیوه های اصلی یادگیری و درک دانش بشری باقی  مانده است .

اگر بتوان مطالعه را در انسان به صورت عادت درآورد، دیگر ارتباط او با جهان دانش و آگاهی سخت نخواهد بود و بدون هر مشکلی خواهد توانست از راه مطالعه، درک و اندیشه خود را نسبت به جهان هستی رشد و تعالی بخشد، باید توجه داشت که تبدیل این علاقه به عادت را باید از دوران طفولیت در شخصیت کودک بوجود آورد(قاسمی، 1392).(موانع و توسعه مطالعه معلمان ریاضی)

از طرفی عادت به مطالعه در بین افراد جامعه یکی از معیارهای توسعه فرهنگی است (وانگ و گوتری[2]، 2004).

آمار وزارت‌ ارشاد اسلامی  درباره‌ ميزان‌ مطالعه‌ در ايران‌ وساير كشورهاي‌ آماري‌ متاءثركننده‌ است. براساس‌ اين‌ آمار در مي‌بابيم‌ كه‌ بيشتر افراد در كشور ما دقايق‌ محدودي‌ را به‌ مطالعه‌ اختصاص‌ مي‌دهند، در حاليكه‌ در برخي‌ از كشورها متوسط‌ 4 ساعت‌ مطالعه‌ در روز وجود دارد.

تفاوت‌ گاه‌ به‌ حدي‌ است‌ كه‌ نشانه‌اي‌ غم‌انگيز از عدم‌ رغبت‌ و علاقه‌ مردم‌ ما به‌ مطالعه‌ و كتاب‌ را به‌ رخ‌ مي‌كشد. سرانه كتابخواني در كشور براي هر نفر تنها 12دقيقه در شبانه روز است و اين سرانه با افزودن كتب درسي براي برخي از افراد به 22 دقيقه مي رسد.

واقعا جاي تاسف دارد و تاسف بارتر اين نكته است كه اين سرانه براي كشوري است كه 75 ميليون جمعيت دارد .

كه 85 درصد آن باسواد هستند كه اين ميزان در مقايسه با كشورهاي توسعه يافته همانند ژاپن يا انگليس كه سرانه مطالعه در حدود 90 دقيقه در روز است يا در مقايسه با كشورهاي در حال توسعه اي همانند تركيه يا مالزي كه اين عدد نزديك به 55 دقيقه در روز است، سرانه مطالعه در ايران چيزي در حد فاجعه است.

بررسي ها نشان داده است كه در بسياري از خانواده هاي ايراني، هنوز فرهنگ مطالعه و كتابخواني به عنوان يك سنت و يك اصل فرهنگي پذيرفته نشده است.

از ميزان کتابخوانها – نحوه کتابخواني – تعداد کتابخانه هاي عمومي – تعداد کتابهاي بچاب رسيده ميزان کتاب خريداري شده توسط مردم و مقدار وقتي که صرف مطالعه ميکنند مي توان پي برد که فرهنگ مطالعه در آن کشور در چه جايگاهي قرار دارد و از اين طريق مسير و جهت رشد و توسعه و يا افول ملتي را ميتوان مشاهده کرد که متاسفانه آمار و ارقام موجود در جامعه ما از موقعيت جالبي بر خوردار نيست.

كمبود كتابخانه‌ که  طبق‌ آمار كنفرانس‌ بين‌المللي‌ كتابداري‌ و اطلاع‌رساني‌ در هر جامعه‌اي‌ براي‌ هر 3 تا 5 هزار نفر بايد يك‌ كتابخانه‌ عمومي‌ وجود داشته‌ باشد و اگر ما حداقل‌ استاندارد را در نظر بگيريم‌ بايد براي‌ هر 5000 نفر يك‌ كتابخانه‌ وجود داشته‌ باشد.(موانع و توسعه مطالعه معلمان ریاضی)

يعني‌ در كشور ما بايد حدود 14000 كتابخانه‌ عمومي‌ وجود داشته‌ باشد، درحالي‌ كه‌ طبق‌ آمار ارائه‌ شده‌ حدود 1500 كتابخانه‌ داريم‌ و اگر كتابخانه‌هاي‌ مدارس، حوزه‌هاي‌ علميه‌ و مساجد و غيره‌ را هم‌ در نظر بگيريم‌ در مجموع‌ حدود 4000 كتابخانه‌ عمومي‌ داريم‌ و اين‌ بدين‌ معنا است‌ كه‌ 11000 كتابخانه‌ كم‌ داريم (میرزایی، 1385).

به‌ عبارت‌ ديگر از هر 100 كتابخانه‌ كه‌ بايد داشته‌ باشيم‌ تنها 20 كتابخانه‌ داريم. در اين‌ صورت‌ يك‌ نوجوان‌ يا جوان‌ 5 بار كمتر كتابخانه‌ مي‌بيند.

به‌ عبارت‌ ديگر در وضعي‌ كه‌ كتابخانه‌ به‌ عنوان‌ يكي‌ از گزينه‌هاي‌ مهم‌ براي‌ پر كردن‌ اوقات‌ فراغت‌ بايد خودش‌ را نشان‌ بدهد 15 جايگاه‌ خود را دارد.

در بسياري‌ از مواقع‌ نوجوان‌ يا جوان‌ از وجود جايي‌ به‌ نام‌ كتابخانه‌ بي‌اطلاع‌ است، يعني‌ كتابخانه‌ درجايي‌ قرار گرفته‌ كه‌ در معرض‌ ديد و در دسترس‌ افراد قرار نگرفته‌ است‌ و اين‌ باعث‌ مي‌شود كتاب‌ جزو انتخاب هاي‌ فرد نباشد واگر شخص‌ وقت‌ يا ساعتي‌ براي‌ فراغت‌ داشته‌ باشد بجاي‌ كتاب‌ خواندن، به‌ سوي‌ رفتارهاي‌ هنجار يا ناهنجار يا تفريحات‌ سالم‌ و ناسالم‌ دركنار دوستان‌ و همسالان‌ خود كشانده‌ مي‌شود.

اما او اين‌ را نمي‌داند كه‌ مي‌تواند در اين‌ اوقات‌ فراغت‌ ساعتي‌ را به‌ كتاب‌ خواندن‌ اختصاص‌ بدهد و به‌ مطالعه‌ بپردازد (کریمی نژاد، 1380).

از طرفی تدریس حرفه ای پیچیده و داراي ابعاد متعدد است.  معلمان برای داشتن انرژی و اشتیاق به کار نیازمند حفظ تعهد شخصی نسبت به شغلشان می باشند.

یکی از اهداف تعلیم و تربیت پيشرفت تحصيلي دانش آموزان است و نتايج فعاليت هاي آموزشي معلمان در پيامدهاي تحصيلي دانش آموزان نمود مي يابد.(موانع و توسعه مطالعه معلمان ریاضی)

پژوهش ها نشان داده است که پيشرفت تحصيلي دانش آموزان ارتباط نزديكي با كارآمدي تدريس و سایر جنبه های شغل معلمان دارد كه آن نيز به نوبة خود از ويژگی ها، باورها و عقايد معلمان دربارة توانايي هاي حرفه ايشان تأثير مي پذيرد.

از سوي ديگر احساس تعهد معلم می تواند عملكرد شغلي و كيفيت آموزشی را تعيين كند و معلم متعهد به عنوان اساسي ترين مؤلفة موفقيت مدرسه شناخته مي شود (کورز[3]، 2006. نقل از حجازی و همکاران، 1391).

از طرفی با وجود پيشرفت هاي همه جانبه و شگرفي كه در فنون و روش هاي آموزشي به وجود آمده است.

هنوز معلمان نقش محوري و تعيين كننده اي در فعاليت هاي آموزشي و شكل دهي به رفتار و تفكر دانش آموزان دارند (صادقیان و همکاران، 1388).

از جمله موارد مهمی که می تواند در سنجش معلمان و کارایی و اثربخشی آن ها در کلاس درس و حتی در جامعه تاثیرگذار باشد مطالعه می باشد.

در واقع وجه تمایز معلمان اثربخش و کارا از معلمان غیراثربخش مطالعه متناسب با رشته مورد تدریس و تداوم طولی و عرض این مطالعه می باشد (گوتری[4]، 2006).

بنابراین مسیله ای که به وجود می آید از دو جنبه قابل بررسی است، یکی اینکه میزان مطالعه در بین اقشار مختلف جامعه و به تبع آن معلمان نسبت وضعیت مطلوب فاصله بسیار زیادی دارد.

و از طرف دیگر وابسته بودن شغل معلمی به مطالعه، تحقیق و پژوهش می باشد. در واقع حساسیت و ضرورت وجود مطالعه در بین معلمان بسیار بیشتر از سایر اقشار جامعه احساس می شود

) مدل تحقیق :

بر اساس مطالعه چارچوب نظری و همچنین اهداف و سوالات پژوهش، مدل پژوهش حاضر بر اساس مدل زیر طراحی شده است.

7) روش تحقیق :

روش پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر نحوه جمع آوری داده های پیمایشی می باشد. ابزار گردآوری داده های پرسشنامه محقق ساخته خواهد بود.

متغیرها و واژه هاي كليدي :

• موانع رسانه ای

به مجموعه ای موانعی که مرتبط با رسانه های جمعی می باشد اطلاق می شود. در واقع هر گونه رسانه دیگری به غیر از کتاب که بتوان از آن اطلاعات کسب کرد و البته اطلاعات نامرتبط با موضوع ریاضی در بین معلمان ریاضی را موانع رسانه ای بیان می کنند. در واقع وقت گذاشتن برای هر رسانه ی دیگری به جز کتاب را می توان جز موانع رسانه ای توسعه مطالعه در بین معلمان دانست.

• موانع مهارتی

موانع و عواملی مانند نداشتن مهارت کافی برای مطالعه، عدم آگاهی از شیوه های مطالعه موثر جز را موانع و عوامل مهارتی اطلاق می کنند.

• موانع برنامه ای-کاربردی

موانعی که به برنامه های بلند مدت و در واقه به سیاست گذاری های مطالعه در بین معلمان بر می گردد را موانع برنامه ای –کاربردی اطلاق می کنند. عوامل و موانعی مانند القا تاثیر مطالعه بر روند کاری و اثربخشی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، مهارت های مطالعه و تدریس، وجود کتب مناسب برای معلمان جز این دسته می باشند.

• موانع محتوایی

موانعی را که به محتوای کتب درسی ریاضی از یک طرف و از طرف دیگر کتب مرتبط با آن ها و به طور کلی کتاب را جز موانع محتوایی دسته بندی می کنند. در واقه هر آن چه که به عنوان محتوا در کتب وجود دارد خود می تواند مانع از مطالعه باشد.

• موانع اجتماعی-فرهنگی

موانعی مانند عدم وجود فرهنگ خانوادگی مطالعه، عدم وجود فرهنگ سازمانی برای مطالعه، نبود علاقه جمعی و نبود خرد جمعی برای مطالعه. کمبود مجلات و کتب هم از نظر محتوا و هم از نظر موضوع جز موانع اجتماعی و فرهنگی می باشند.

• موانع آموزشی-آموزشگاهی موانع سازمانی

در واقع هر آن چه که با سازمان در رابطه با ایجاد و تقویت فرهنگ سازمانی در رابطه مطالعه بر می گردد جز موانع آموزشگاهی و سازمانی برای مطالعه دسته بندی می شود.

لطفا برای مطالعه بیشتر به سایت فرزدان مراجعه بفرمایید.

[1] Wang, J.H.Y. & Guthrie, J.T

[3] Kurz

[4] Guthrie, john T