بررسي عوامل موثر در تخريب راه‌هاي روستايي

عوامل تخريب راه‌هاي روستايي

روستا به­عنوان کوچکترین واحد فضایی و سکونتگاهی، دارای کارکردهای مختلفی است که نقش اقتصادی به همراه کارکردهای اجتماعی، در تبلور مکانی_فضایی آن بسیار موثر است. بنابراین هر چه کارکردهای روستا گسترده­تر باشد، پایداری اقتصادی_اجتماعی آن نیز بیشتر تضمین می­شود.

«جامعه روستایی، شامل ساکنان آن گروه از سکونتگاه­هایی است که در مراکز جمعیتی غیرشهری زندگی می­کنند و فعالیت اصلی آنها کشاورزی و امور وابسته به آن می­باشد.

در ادبیات کهن ما روستا پهنه­ای جغرافیایی است که معیشت اکثر سکنه آن از داد و ستد متقابل بین انسان و عوامل تجدیدپذیر طبیعی تأمین می­گردد و نقاط همگن کوچک و بزرگ داخل آن پهنه، هر یک نام و نقشی جداگانه داشته، سهم تکامل دهنده خود را در مجموعِ روستا ایفا می­کنند»(حسینی ابری،96:1382).

2-2-1- توسعه روستایی

توسعه و عمران روستایی در چند دهه اخیر همواره یکی از دغدغه‌های اصلی توسعه در ایران و اکثر کشورهای درحال توسعه بوده است. (عوامل تخريب راه‌هاي روستايي)

در بسیاری از کشورها، توسعه روستایی به مثابه راهبردی بااهمیت برای تأمین نیازهای اساسی و توزیع بهینه منافع ناشی از توسعه ملی تلقی شده و بدین منظور نیز با شهیوه‌های متعدد، الگوهای متنوعی برای توسعه روستایی تجربه شده که عمدتاً دستاوردهای مطلوبی نداشته و هنوز نیز سهم جوامع روستایی جهان سوم از توسعه و پیشرفت بسیار اندک است و اکثر فقرای این کشور‌ها یا در روستاها بسر می‌برند و یا شهرنشینانی عمدتاً حاشیه نشین با منشاء روستایی بوده اند.

بانک جهانی سرانجام به این باور رسیده که توسعه روستایی، راهبردی برای بهبود زندگی اجتماعی و اقتصادی روستاییان فقیر و تلاشی همه جانبه برای کاهش فقر است که بویزه با افزایش تولید و ارتقاء بهره وری در محیط روستائی میسر می‌گردد(قادری و حاجی زاده، 1384).

کشور ما، با داشتن نزدیک به 6 دهه تجربه برنامه ریزی ) 1327-1390 (، در زمره پرسابقه ترین کشورهای در حال توسعه -است.

که هنوز به هدف‌های متعارف رشد و توسعه دست نیافته، وجود فقر و نابرابری، محرومیت از امکانات و خدمات اساسی و تخریب روز افزون محیط زیست از نشانه‌های این وضعیت است.

اگرچه بررسی‌ها از وجود برنامه‌های گسترده و در عین حال پراکنده طی سال‌های پس از انقلاب در زمینه رفع محرومیت، بهسازی و عمران روستایی و … با تخصیص اعتبارات لازم در زمینه برنامه‌های توسعه روستایی حکایت می‌کند. با این حال به نظر می‌رسد همچنان محرومیت، فقر و نابرابری در مناطق روستایی حاکم است.

گرچه در تغییرات حاصله، برنامه‌های عمران و توسعه روستائی بی ثمر نبوده اند.

ولی این تأثیر در حدّ انتظار نبوده و سهم عمده ای از تغییرات، خود جوش و ناشی از ضرورتها و گرایش‌های جامعه روستائی برای سازگاری با شرایط بسیار متحوّل زمانه بوده است.

در این راستا، نظر به اینکه برای دستیابی به توسعه پایدار روستایی نیازمند برنامه ریزی چامع، مستمر، هدفمند و متناسب می‌باشیم، در برنامه‌های توسعه روستایی، توسعه ساختارهای فیزیکی )جاده، تلفن، برق( و در برنامه‌های توسعه کشاورزی، نمودهای فیزیکی) مقدار مصرف کود، حجم تولید محصول و … ( مورد توجه قرار گرفته و با اصل قرار دادن اهداف عملکردی، انسان‌ها و مردمان روستایی مورد توجه واقع نشدند.

عوامل تخريب راه‌هاي روستايي

به طور کلی، روند تطور و نحول برنامه‌های توسعه روستایی، گویای نوعی تفاوت و تنوع در رویکردها، رهیافت‌ها، اهداف و روش‌های مورد عمل بوده است.

و به سختی می‌توان مسیر حرکت برنامه‌ها را در امتداد هم مورد ارزیابی قرار داد(رحیمی‌و توسلی، 1391).

2-2-2- راه

راه، نخستین و طبیعی ترین وسیله ارتباطی انسانها ‌می‌باشد. راه به منزله شریانهای حیاتی یك سرزمین است. دراصطلاح اقتصادی راه وسیله جابجا كردن ثروت است. دراصطلاح نظا‌می‌راه وسیله انتقال نیرو است.

دراصطلاح كشورداری راه وسیله تامین وحدت ملی است.

زمانی اقتصاد یك كشور پا برجا و در حال پیشرفت خواهد بود كه انسانها و انواع و اقسام كالاهای تولیدی در حداقل زمان ممكن و با كمترین هزینه بین نقاط مختلف در داخل و یا خارج از كشور جابجا شوند و این امر جز با احداث شبكه راه‌های مناسب امكان پذیر نخواهد بود.(عوامل تخريب راه‌هاي روستايي)

2-2-3- راه روستایی

راه روستایی به راهی اطلاق می‌شود که ارتباط مراکز تولید روستایی را به یکدیگر و اتصال آن‌ها به راه­های فرعی و اصلی کشور را برقرار می‌کند. امروزه ارتباطات زیربناي پیشرفت محسوب می­شود.

نواحی منزوي بدون برخورداري از راه­هاي باکیفیت نمی­توانند پتانسیل­ها و ظرفیت­هاي خود را با دنیاي پیرامون به تبادل بگذارند و در سایه برخورداري از روابط تعاملی، فضایی خوشایند براي سکونت و فعالیت ساکنان خود ایجاد کنند.

ادغام نواحی روستایی در اقتصاد ملی از طریق ایجاد پیوندهاي کلیدي به دست می­آید.

این پیوندها ارتباطاتی هستند که شبکه مورد نیاز را براي تسهیل جریان­هاي مهم مانند انتقال تولیدات کشاورزي به مراکز عمل­آوري محصولات کشاورزي، توزیع نهاده­هاي کشاورزي و یا نشر نوآوريها و عقاید جدید از مراکز به حومه، تامین می‌نمایند( مهندسین مشاور DHV، 1371: 280).

لذا یکی از ضروريترین نیازهاي نواحی روستایی، برخورداري از مسیرهاي ارتباطی باکیفیت و مطلوب با دیگر فضاهاي جغرافیایی است

راه‌های روستایی از راه‌های اصلی و فرعی به علت سه مشخصه زیر کاملا متمایز است.

الف) تامین ارتباطات کاملا محلی و محدود

ب) میزان آمد و شد خیلی کم

ج) سرعت مبنای طرح

2-2-4-1- ارتباطات کاملا محلی و محدود

راههای روستایی برای تامین ارتباطات کاملا محلی و محدود به کار می‌رود، و میزان آمد و شد و سرعت حرکت در آنها کم است. لیکن به منظور تامین حرکت ایمن خودروها، و برای کاهش هزینه‌های اجرا و نگهداری، و استفاده از آنها، باید متناسب با میزان آمد و شد برنامه ریزی شده، مسیریابی و طرح شود. (عوامل تخريب راه‌هاي روستايي)

در کلیه موارد باید سعی شود که با توجه به نوع پستی و بلندی منطقه، نوع و نحوه توسعه‌های حاضر و آینده، و اعتبار مالی موجود، بهترین امتداد، شیب، اصله، دید و به خصوص سیستم زهکشی و دفع آبها برای راه در نظر گرفته شود. زهکشی و دفع آب‌های سطحی راه‌های روستایی باید به نحو احسن انجام شود، زیرا در صورت فقدان سیستم زهکشی مناسب، هزینه‌های نگهداری و مرمت راه بیش از حد زیاد خواهد شد.

ایمنی عامل مهم دیگری است که در طرح راه‌های روستایی باید مورد توجه کافی قرار گیرد، و حتی الامکان باید سعی شود که بیشترین فاصله آزاد جانبی برای این گونه راه­ها تامین شود.

2-2-4-2- میزان آمد وشد طرح

راه‌های روستایی باید نظیر هر نوع راه دیگر براساس میزان آمد و شد معینی طرح شود. آمد و شد مبنای طرح راه‌های روستایی، میزان آمد و شد متوسط روزانه است که پیش بینی می‌شود در 10 سال آینده در آن انجام گیرد.

2-2-4-3- سرعت طرح

اجزای طرح هندسی راه‌های روستایی باید با سرعت مبنای طرح هماهنگ باشد. سرعت مبنای طرح راه به وضعیت کلی پستی و بلندی منطقه و میزان آمد و شد پیش بینی شده راه بستگی دارد. سرعت مبنای طرح راه‌های روستایی در مناطق کوهستانی برابر 30 کیلومتر در ساعت در مناطق ناهموار از 30 تا 40 کیلومتر و در مناطق هموار از 40 تا 50 کیلومتر در ساعت است. جدول شماره 2-1 مقادیر حداقل سرعت مبنای طرح راه‌های روستایی آورده شده است.

2-2-4-  عرض راه­های روستائی(حریم راه روستائی 12/5 متر از آکس به هر طرف)

راهی است با عرض 4 تا 5/6 متر که به درجات 1 و2 و 3 تقسیم می‌شود.

2-2-5- درجه بندی راه روستایی

راه روستایی، بسته به اهمیت مورد نظر در شبکه(راه‌های روستایی) دارای درجه‌های مختلف است. در این آیین نامه راه روستایی کشور از نظر اهمیت به درجه‌های زیر تقسیم بندی می‌شود:

• راه روستایی درجه یک

نقش این راه تامین ارتباط بین روستاهای عمده و یا اتصال روستاها به راه‌های فرعی وزارت راه و شهرسازی(و احتمالا اصلی است)(سازمان برنامه و بودجه، 1378: 3-2).(عوامل تخريب راه‌هاي روستايي)

راه روستائی درجه یک تعداد وسائل نقلیه سنگین پیش بینی شده در این راه تا 5 سال آینده بطور متوسط از 80 دستگاه در روز کمتر و از 30 دستگاه بیشتر باشد. عرض کلی راه 6/5 متر است.

الف -راه روستائی درجه 2

نقش این راه، تامین ارتباط محدود بین روستاها، یا اتصال روستاها، معادن و مراکز تولیدی روتایی به راه روستایی درجه یک، راه فرعی وزارت راه و شهرسازی و (احتمالا راه اصلی) است.

تعداد وسایل نقلیه سنگین پیش بینی شده در این راه تا 5 سال آینده بطور متوسط از 50 دستگاه در روز کمتر و از 30 دستگاه بیشتر باشد عرض کلی راه 5/5 متر می‌باشد. راه فرعی درجه و درجه سه به راه‌های روستایی معروفند. را ه فرعی درجه دو با عملکردهای ذیل شتاخته می‌شود:

• ارتباط بین روستاها را با یکدیگر برقرار می‌کند
• ارتباط بین روستاها با راه‌های با طبقه بالاتر را فراهم می‌کند
• ارتباط بین مولدهای ترافیکی محلی کوچک مانند مراکز صنعتی، مراکز تفریحی برون شهری در حاشیه شهرهای کوچک، پارک‌های جنگلی و …. را برقرار می‌کند. و با دو خط عبور است (معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری، 1391: 41)

ب-راه روستائی درجه 3

نقش این راه، تامین ارتباط کاملا محلی و محدود بین روستاها، یا اتصال روستاها، معادت و مراکز تولیدی روستایی به راه‌های روستایی درجه دو و درجه یک و احتمالا راه فرعی است(سازمان برنامه و بودجه، 1378: 3-2).. تعداد وسایل نقلیه سنگین پیش بینی شده در این راه تا 5 سال آینده بطور متوسط از 20 دستگاه کمتر باشد. عرض کلی راه 4 متر است.(عوامل تخريب راه‌هاي روستايي)

در طبقه­بندی راه‌ها، راه‌های فرعی درجه سه همان راه‌های روستایی است. راه‌های فرعی درجه سه همان راه‌های روستایی هستند كه اساساٌ دارای منافع منحصراٌ محلی عبور و مرور نسبتاٌ كم و دارای سرعت طرح پائین می‌باشند.

این راه‌ها باید به دسترسی و ارتباط روستاها و مراكز اقتصادی كم اهمیت اختصاص یابد و ارتباط مراكز تولید روستایی و اتصال آنها به راه‌های فرعی و اصلی كشور را برقرار ‌نماید. كم بودن ترافیك و پایین بودن هزینه اجرا شاخص‌های مهم این راه است. راه فرعی درجه 3 با عملکردهای ذیل شناخته می‌شود:

• ارتباط بین روستاهای کوچک را با یکدیگر یا با راه‌های با طبقه بندی بالاتر برقرار می‌کند
• دسترسی به زمین‌های مجاور شبکه راه هی با درجه بالاتر را تامین می‌کند.
• ارتباط بین مناطق روستایی با زمین‌های مجاور را فراهم می‌کند(معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری، 1391: 41).

2-2-6- راه روستايي و توسعه

توسعه روستايي به عوامل مختلف ي بستگي دارد كه از آن جمله مي توان به نقش احداث و نگهداري راه روستايي در توسعه روستايي اشاره كرد. البته تجميع مجموعه عوامل از جمله آموزش، بهداشت و درمان، مسكن، كشاورزي، صنايع دستي، بانك و بانكداري، مخابرات و غيره توسعه روستايي را محقق مي سازند و نمي­توان انتظار داشت تنها با احداث راه روستايي، توسعه روستايي تحقق پيدا كند، اگر چه راه روستايي زمينه ساز و از عوامل اصلي در توسعه روستايي به شمار مي­رود.

در ارتباط با راه روستايي بيان اين نكته ضروري است كه راه روستايي ضمن آن كه به توسعه روستايي كمك مي كند.

در صور ت عدم تحقق ساير شرايط و تأمين به موقع نيازهاي روستايي و تأخير يا فراموش كردن دستگاه‌هاي اجرايي در رساندن نيازهاي اوليه و نيز كمك به بهره برداري از امكانات روستاها، به ضد توسعه بدل خواهد شد و آنچه را كه در افواه عنوان مي شود واقعيت خواهد بخشيد و زمينه خالي شدن روستاها و مهاجرت روستاييان به شهرها را فراهم خواهد كرد .(عوامل تخريب راه‌هاي روستايي)

اگرچه امروزه وضعيت ارتباطات به گونه اي است كه نياز به برخورداري از مواهب زندگي به خصوص درآمدزايي، موجب شده كه حتي در صورت فقدان راه روستايي، مهاجرت روستاييان به شهرها با شتاب ادامه داشته باشد.

در ارتباط با توسعه روستايي لازم است موضوع توسعه، چند بعدي مدنظر قرار گيرد و با تجميع مجموعه عوامل، توسعه روستاها را امكان پذير ساخت. نگاه يك بعدي و آن هم تأكيد بر احداث راه روستايي، اگر چه اين نوع راه از عوامل اصلي توسعه روستايي باشد نمي تواند توسعه را به ر وستاها به ارمغان ببرد و چه بسا با ايجاد راه روستايي و افزايش انتظارات روستاييان احداث راه روستايي تبعات ديگر ي براي روستاييان داشته باشد(طلوعی، 1383: 13).

2-2-1- نقش راه‌های روستایی در توسعه پایدار

محققان توسعه روستایی راه را زیربنای توسعه روستایی و بهره­وری­های اقتصادی قلمداد می‌کنند. کوهستانی بودن بخش‌هایی از کشور، پراکندگی روستاها در نواحی حاشیه کویر و سایر مشکلات احداث راه در ایران سبب گردیده است.

تا شاهد توزیع نابرابرراه‌های روستایی در بین استان‌های کشور باشیم، به طوری که در بعضی استان‌ها، تراکم بالای راه‌های روستایی و در بعضی دیگر تراکم پایینی از راه‌های روستایی را شاهد هستیم.

عوامل متعددی در اختلاف تراکم راه‌های روستایی در ایران نقش داشته اند که از جمله اینعوامل می‌توان به میزان مساحت استان‌ها، میزان تراکم نقاط روستایی، میزان تراکم جمعیت روستایی و تفاوت‌های جغرافیایی واقلیمی‌اشاره کرد(نیک سیرت، 1389).(عوامل تخريب راه‌هاي روستايي)

در گدشته روابط بین فضاهاي روستایی و شهري بیشتر بر پایه نظریه سرمایه داري بهره وري تبیین می­شد و اعتقاد به یک طرفه بودن و کانالیزه شدن جریانات وجود داشت.

لذا عده­اي به دنبال محدودکردن روابط فضاهاي روستایی با کانون­هاي جمعیت، ثروت و قدرت بودند. امروزه وجود رابطه متقابل و تعاملی بین نواحی سکونتگاهی ضروري دانسته می­شود و اعتقاد نظریه پردازان و برنامه­ریزان توسعه بر این است .

که توسعه ارتباطات فیزیکی و به ویژه راه‌هاي روستایی بستر و لازمه پیدایش انواع ارتباطات روستایی، افزایش تبادلات و تعاملات فضاهاي شهري و روستایی و در نتیجه بالفعل­شدن استعدادهاي این فضاها در زمینهذهاي متعدد می­باشد. بهبود و توسعه سیستم­هاي ارتباطی نتایج مثبت بسیار زیادي براي همه فضاها و در همه سطوح دارد. توسعه راه­هاي روستاي لازمه جا به جایی و تبادل جمعیت، تبادل افکار و اطلاعات، تبادل کالا و خدمات تولیدي و مصرفی و … دانسته شده و این امر پیش­نیاز و اساس توسعه روستایی، شهري، منطقه اي و ملی است.

از ویژگی­هاي سکونتگاه­هاي انسانی تطورپذیري و پویایی آن است.

این پویایی در فضا طی روندهاي زمانی به مدد تبادلات، تغییرشکل­ها و نقل و انتقال­هایی صورت می­پذیرد که همواره خود را به صورت جابه جایی جمعیت، جریان کالا، انرژي، اطلاعات و سرمایه نشان می‌دهد(اولویه دولفوس، 1370: 71-70).

فعالیت­هاي معیشتی به سمت تخصصی­شدن هرچه بیشتر بین نواحی روستایی و شهري و نیز داخل خود مناطق روستایی پیش می­روند که نمود این امر را باید در تجاري کردن و نوین شدن فزاینده کشاورزي دید.

حمل و نقل روستایی در بهره­برداري از زمین، بازاریابی، دستیابی به ثروت­ها و الطاف طبیعی، تبادل اطلاعات، و طرحهاي آموزشی و بهداشتی اساس و زیربنا می­باشد(هاو و ریچاردز، 1372: 88).

ریشه یکپارچگی فضایی جوامع، ارتباطات فیزیکی است و از طریق شبکه­هاي حمل و نقل مناسب به دست می­آید.

راه مناسب روستایی فاصله­ها را کوتاه می­کند، هزینه­ها را می­کاهد، در صرف زمان صرفه­جویی می‌کند، بازارها را می­گشاید، توزیع آمایشی نیروي کار بین بخش­هاي کشاورزي و غیرکشاورزي را امکانپذیر می­سازد، تحرك اجتماعی و تبادل فرهنگی را ممکن می­سازد و خلاصه اینکه روابط فضایی را توسعه می‌دهد(شکویی،1383: 270).

در این میان شبکه­هاي ارتباطی به ویژه راه­ها به عنوان عناصر پیوند دهنده میان سکونتگاه­ها، نقش شایان توجهی در تبادل جریانات مذکور دارد.(عوامل تخريب راه‌هاي روستايي)

بنابراین با توجه به اینکه خود اینگونه شبکه­ها به موازات پیشرفت‌هاي تکنولوژیکی دستخوش تغییرات اساسی قرار می­گیرند و در عین حال بنا به ماهیت هزینه­برشان به شدت تحت تاثیر اقدامات و برنامه­هاي عمرانی دولت قرار می­گیرند، بررسی اثرات فضایی راه­هاي روستایی و نیز بررسی نقش سیاست­گذاران و برنامه­ریزان در این مقوله، حائز اهمیت خاصی خواهد بود.

شبکه مطلوب راه­هاي هر منطقه به منزله رگ و شریان حیاتی اقتصادي، اجتماعی آن منطقه است.

امروزه با افزایش ارزش زمان، حق انسان براي ارتباط و دسترسی آسان، تامین رفاه ارتباطی جامعه انسانی، و توجه به بالفعل نمودن پتانسیل­هاي خدادادي در برنامه­هاي توسعه، و نقش آنها در توسعه پایدار روستایی اهمیت راه­ها چند ده برابر شده است(فرجی، 1384: 23).

2-2-2- نقش راه در اقتصاد روستا

جاده‌های روستایی ‌می‌تواند به افزایش رونق اقتصادی و اشتغال در این مناطق تاثیرگذار باشد. اقتصاد روستایی، شاخه­ای از علم اقتصاد است که با اقتصاد کشاورزی وابستگی متقابل دارد. اقتصاد روستایی با فرد فرد روستاییان سروکار دارد.

در اقتصاد کشور ما، روستا و روستایی از اهمیت بسیاری برخوردار است. نقش تک تک اعضای خانواده در اقتصاد روستایی برخلاف خانواده شهری در اقتصاد شهر، بسیار قابل توجه است. اقتصاد روستایی یک سلسله فعالیت­های اقتصادی است که در محیط ده انجام می­شود.

بنابراین هر فعالیت انجام شده در محیط روستا که روستایی از آن متمتع گردد در حیطه اقتصاد روستایی قرار می­گیرد.

اقتصاد خانواده روستایی شامل کلیه فعالیت­هایی است که در محیط روستا اعم از کشاورزی و یا غیرکشاورزی به­منظور تأمین معاش روستائیان صورت می­گیرد.

بعبارت دیگر اقتصاد خانواده روستایی کلیه مبانی اقتصادی خانوار روستایی، اعم از زراعی، صنعتی و غیره را دربر دارد. اقتصاد روستايي اصول مسائل اقتصادي را در محدوده جغرافيايي روستا مطرح مي‌کند.

به عبارت ديگر اقتصاد روستايي عبارت است از کليه فعاليت­هاي فردي و اجتماعي که در محيط روستا به منظور گذران زندگي و تامين رفاه روستاييان به وقوع مي‌پيوندد.(عوامل تخريب راه‌هاي روستايي)

اقتصاد روستايي با راه روستایی وابستگي متقابل دارد بدین طریق که هر چه راه روستایی توسعه یافته تر باشد اقتصاد روستا متنوع تر و کاراتر خواهد بود.

اقتصاد روستایی علمی‌است که به مطالعه و بررسی تمام بخش­هاي اقتصادي، اعم از کشاورزي، خدمات و صنعت در محدوده روستا و شرایط اقتصادي خانوارهاي روستایی می­پردازد.

در تمامی‌دنیا اقتصاد روستایی نقش بسیار مهمی‌در اقتصاد ملی کشورها دارد. بخش عظیمی‌از شاغلین هر کشور در فعالیت­هاي اقتصاد روستایی به کار مشغول هستند، تولیدات کشاورزي همچون محصولات زراعی، باغی و دامی‌علاوه بر تأمین غذاي مردم به عنوان مواد خام اولیه چرخ منابع را به گردش در می­آورند.

و یا به عنوان کالاهاي مصرفی در شهرها توسط مشاغل خدماتی به فروش می­رسند.

تولیدات کشاورزي نقش بسیار مهمی‌در خودکفایی اقتصادي، استقلال سیاسی، امنیت غذایی و کسب ارز دارد.

به مدت هزاران سال تولیدات کشاورزي منشأ ثروت و قدرت ملل و دولت­ها بوده­اند. امروز نیز کمتر کشوري بدون توجه به اقتصاد روستایی قادر به تأمین، نیازهاي شهروندان خود است(صحنه، 1391: 54).

اگر چه توسعه مفهوم وسیعتري از تولید اقتصادي و کسب ثروت دارد، با این وجود، براي دستیابی به برخی ابعاد توسعه نظیر آموزش، بهداشت و خدمات پیش از هر چیز لازم است مردم به غذا و کار و نیازهاي اولیه­ي حیاتی دسترسی داشته باشند.

برخی از برنامه­ریزان روستایی، علت توسعه نیافتگی روستاهاي کشور ما را به رغم سرمایه­گذاري کلان دولتی در تأمین خدمات آنها، عقب ماندگی اقتصادي می­دانند. بیکاري و فقر مالی عاملی عمده براي مهاجرت­هاي روستایی شناخته شده و مهاجرت بی­رویه خود موجب رکود و تباه روستا گردیده است.

به نظر برنامه­ریزان اگر روستاهاي کشور از نظر اقتصادي پویا و فعال شود، با افزایش درآمد بر مشکلات خود فائق خواهند آمد و قادر خواهند بود مدرسه، درمانگاه و راه بسازد و یا سایر نیازهاي خود را بر طرف نمایند.

از این طریق آنها می­توانند محیط روستا را براي زندگی بهتر آماده کرده و سطح رفاه خود را افزایش دهند و به سمت توسعه یافتگی حرکت کنند.

لازمه­ي این کار آن است که اقتصاد سنتی و کم درآمد و کم بازده متحول و به جاي آن اقتصاد نوین جایگزین شود(فرجی سبکبار، 1394: 3).

فعالیت­هاي اقتصادي روستا به طور عمده به سه دسته تقسیم می­شود. این سه دسته شامل فعالیت­هاي کشاورزي، خدماتی و صنعتی است.

کشاورزي مبتنی بر زراعت، پرورش دام، مرغداري و باغداري است. بر پایه این می­توان کشاورزي را در برگیرنده مجموعه­اي از فعالیت­هاي اقتصادي خواند که هدف از آن تهیه نیازهاي خوراکی جامعه و تولید اولیه کشاورزي براي دیگر بخش­هاي تولیدي از جمله صنعت است. (عوامل تخريب راه‌هاي روستايي)

در زمینه گسترده­تر، بخش کشاورزي علاوه بر موردهاي پیش گفته، جنگل­داري، زنبورداري، ماهی­گیري، پرورش ماهی و میگو را نیز در بر می­گیرد.

صنعت معمولا شامل تولید، تغییر شکل دادن و اتصال قطعات تغییر شکل یافته به یکدیگر، به منظور تولید یک قطعه مشخص و در نهایت مونتاژ این قطعات در جهت آماده نمودن تولید نهایی می­باشد.

صنعت را به لحاظ پیدایش، می­توان به دو گروه بزرگ صنایع قدیمی‌(دستی) و صنایع نوین تقسیم کرد.

صنایع قدیمی‌(دستی) در کشورهاي در حال توسعه از جمله در ایران به دلیل در اختیار داشتن مواد اولیه مورد نیاز، وسایل کار و نیروي کار ماهر، متناسب با ساختار اقتصاد داخلی سنتی و متکی بر پیشینه­اي کهن می­تواند بی­نیاز از خارج به فعالیت خود ادامه دهد.

در حالی که صنایع نوین اصولا وارادتی، بدون ارتباط با ساختار اقتصادي جامعه، فاقد زیربناي لازم علمی ‌و فنی و وابسته به مراکز صنعتی خارج است(رزاقی، 1376: 148-122).

بخش خدمات، گروهی از فعالیت­هاي اقتصادي را شامل می­شود که اگر چه جنبه تولید و ارتقای سطح جامعه می­توانند نقش بسیار مهمی‌ایفا نمایند(ابریشمی، 1375: 112). بخش خدمات شامل کلیه فعالیت­هاي اقتصادي می­شود که خروجی آن کالا یا سازهاي فیزیکی نیست.(عوامل تخريب راه‌هاي روستايي)

عموما در همان زمان تولید مصرف می­شود و ارزش افزوده را به شکل­هاي مختلف(مثل راحتی، سرگرمی، به موقع بودن، آسایش و بهداشت) که براي اولین خریدار لزوما ناملموس می­باشد، خلق می­کنند(بدری، 1391: 57).

برای مشاهده مطالب بیشتر به سایت فرزدان مراجعه نماید.